De föhn verklaard

De föhn is voor menig wintersporter geen onbekende. Zij die in november naar de gletsjers trekken hebben het waarschijnlijk al meegemaakt: een knalblauwe lucht, bijna geen zuchtje wind in het dal en toch worden de liften gesloten. We kijken elkaar dan totaal verbouwereerd aan met een blik vol onbegrip... de kans is echter reëel dat de föhn aan de basis ligt hiervan.

De föhn is in feite een warme droge wind die vaak op grote hoogte waait en soms daalt tot in het dal. De föhn ontstaat wanneer vochtige lucht stijgt tegen bijvoorbeeld de zuidzijde van de Alpen. De stijgende lucht zet uit (de lucht wordt immers ijler) en wordt daardoor kouder. De temperatuur neemt af met ongeveer 1ºC per 100 meter. De afkoeling zorgt ervoor dat de lucht minder waterdamp kan bevatten. Er zal bijgevolg condensatie optreden, wolken ontstaan en uiteindelijk ook neerslag in de vorm van sneeuw of regen. Het gebeurt dikwijls dat er dan bijzonder grote hoeveelheden sneeuw in een relatief kort tijdsbestek naar beneden vallen. Tenminste aan de ene zijde van het gebergte.

Wanneer de lucht aan de andere zijde van het gebergte passeert is zij droger. De lucht heeft immers veel vocht verloren en de bewolking lost op. Wanneer deze droge lucht daalt neemt de luchtdruk toe. De dalende lucht wordt ineengedrukt. Hoe hoger de druk, hoe hoger de temperatuur, dus dit ineendrukken zorgt tevens voor opwarming.

Dit fenomeen verklaart de vaak immense temperatuursverschillen op dezelfde hoogte aan de verschillende kanten van het gebergte. Aan de noordzijde kan het al snel 10ºC warmer zijn dan aan de zuidzijde van de berg.

Wanneer aan de noordzijde koude lucht stroomt, dan zal de föhn niet dalen. Dit komt omdat koude lucht zwaarder is dan de warme lucht van de föhn. Of anders gezegd, in het dal merkt men nauwelijks iets van de föhn.

De föhn kan zich zowel aan de noordelijke als aan de zuidelijke kant van de Alpen manifesteren.